Câu hỏi kế toán: Mua chứng khoán kinh doanh, có chi phí, thu lãi, cổ tức thì hạch toán thế nào ?
Trong quá trình làm việc tại vị trí kế toán; có rất nhiều tình huống kế toán thuế phát sinh. Rất cảm ơn các bạn; anh chị đã tin tưởng gửi các câu hỏi; các vấn đề của mình tới VAFT. Trong buổi số 8, hôm nay Trung tâm kế toán VAFT xin hướng dẫn chi tiết các tình huống kế toán sau.
Câu hỏi :
Trường hợp 1: Mua chứng khoán kinh doanh, có chi phí, thu lãi, cổ tức
Trường hợp 2: Chuyển nhượng chứng khoán kinh doanh;
Trường hợp 3: Thu hồi hoặc thanh toán chứng khoán kinh doanh đã đáo hạn;hoán đổi cổ phiếu;đánh giá lại ;
Trả lời :
Căn cứ theo điều 15, thông tư số: 200/2014/TT-BTC, ngày 22 tháng 12 năm 2014 ;
Với trường hợp Mua chứng khoán kinh doanh; căn cứ vào chi phí thực tế mua ;giá mua cộng ;chi phí môi giới; giao dịch; chi phí thông tin; lệ phí; phí ngân hàng…;hạch toán như sau:
Nợ tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;
Có các tài khoản 111; 112; 331;
Có tài khoản 141 - Tạm ứng ;
Có tài khoản 244 - Cầm cố; thế chấp; ký quỹ; ký cược.
Với trường hợp, nhận tiền lãi và sử dụng tiền lãi tiếp tục mua bổ sung trái phiếu; tín phiếu ;không mang tiền về doanh nghiệp mà sử dụng tiền lãi mua ngay trái phiếu; hạch toán như sau:
Nợ tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính;
Với trường hợp nhận lãi bằng tiền; hạch toán như sau:
Nợ các tài khoản 111; 112; 138....;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính;
Với trường hợp nhận lãi đầu tư bao gồm cả khoản lãi đầu tư dồn tích trước khi mua lại khoản đầu tư đó thì phải phân bổ số tiền lãi này. Chỉ ghi nhận là doanh thu hoạt động tài chính phần tiền lãi của các kỳ mà doanh nghiệp mua khoản đầu tư này; Khoản tiền lãi dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư được ghi giảm giá trị của chính khoản đầu tư đó; hạch toán như sau:
Nợ các tài khoản 111; 112; 138... ;tổng tiền lãi thu được;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;phần tiền lãi đầu tư dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính ;phần tiền lãi của các kỳ sau khi doanh nghiệp mua khoản đầu tư;.
Với trường hợp nhận cổ tức cho giai đoạn sau ngày đầu tư; VAFT hướng dẫn cách hạch toán như sau:
Nợ các tài khoản 111; 112...
Nợ tài khoản 138 - Phải thu khác ;chưa thu được tiền ngay;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính.
Với trường hợp nhận cổ tức của giai đoạn trước ngày đầu tư; ghi
Nợ các tài khoản 111; 112; 138... ;tổng tiền lãi thu được;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;phần tiền lãi đầu tư dồn tích trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư;.
Vớitrường hợp nhận được phần cổ tức; lợi nhuận đã được dùng để đánh giá tăng vốn Nhà nước; doanh nghiệp cổ phần hoá không ghi nhận doanh thu hoạt động tài chính mà ghi giảm giá trị khoản đầu tư tài chính; ghi:
Nợ các tài khoản 112; 138
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh.
Khi có chuyển nhượng chứng khoán kinh doanh; căn cứ vào giá bán chứng khoán:
Với trường hợp có lãi; VAFT hướng dẫn cách hạch toán như sau:
Nợ các tài khoản 111; 112; 131... ;tổng giá thanh toán;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;giá vốn bình quân gia quyền;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính ;chênh lệch giữa giá bán lớn hơn giá vốn;.
Với trường hợp bị lỗ; ghi:
Nợ các tài khoản 111; 112; 131 ;tổng giá thanh toán;
Nợ tài khoản 635 - Chi phí tài chính ;chênh lệch giữa giá bán nhỏ hơn giá vốn;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;giá vốn bình quân gia quyền;.
Các chi phí về bán chứng khoán; ghi:
Nợ tài khoản 635 - Chi phí tài chính;
Có các tài khoản 111; 112; 331...
Khi có thu hồi hoặc thanh toán chứng khoán kinh doanh đã đáo hạn; VAFT hướng dẫn cách hạch toán như sau:
Nợ các tài khoản 111; 112; 131;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính.
Với trường hợp doanh nghiệp nhượng bán chứng khoán kinh doanh dưới hình thức hoán đổi cổ phiếu; doanh nghiệp phải xác định giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về tại thời điểm trao đổi. Phần chênh lệch ;nếu có; giữa giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về và giá trị ghi sổ của cổ phiếu mang đi trao đổi được kế toán là doanh thu hoạt động tài chính ;nếu lãi; hoặc chi phí tài chính ;nếu lỗ;.
Với trường hợp hoán đổi cổ phiếu có lãi; ghi:
Nợ tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;giá trị ghi sổ của cổ phiếu mang đi trao đổi tính theo phương pháp bình quân gia quyền;
Có tài khoản 515 - Doanh thu hoạt động tài chính ;phần chênh lệch giữa giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về cao hơn giá trị ghi sổ của cổ phiếu mang đi trao đổi;
Với trường hợp hoán đổi cổ phiếu bị lỗ; ghi:
Nợ tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về;
Nợ tài khoản 635 - Chi phí tài chính ;phần chênh lệch giữa giá trị hợp lý của cổ phiếu nhận về thấp hơn giá trị ghi sổ của cổ phiếu mang đi trao đổi;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;giá trị ghi sổ của cổ phiếu mang đi trao đổi tính theo phương pháp bình quân gia quyền;.
Với trường hợp, đánh giá lại số dư các loại chứng khoán thỏa mãn định nghĩa các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ ;như trái phiếu; thương phiếu bằng ngoại tệ…;VAFT hướng dẫn cách hạch toán như sau:
Trường hợp lãi; ghi:
Nợ tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;1212;1218 ;
Có tài khoản 413 - Chênh lệch tỷ giá hối đoái.;
Trường hợp lỗ; ghi:
Nợ tài khoản 413 - Chênh lệch tỷ giá hối đoái;
Có tài khoản 121 - Chứng khoán kinh doanh ;1212;1218 ;
Trung tâm Kế toán VAFT xin chân trọng cảm ơn !