BÀI 10

HẠCH TOÁN THUẾ GTGT ĐẦU VÀO – ĐẦU RA: GHI SAI LÀ… BỊ PHẠT!

Chương 3 – Hạch toán kế toán theo chuẩn Việt Nam

🎯 Mục tiêu bài học

Giúp người học:
– Hiểu rõ bản chất hạch toán thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào – đầu ra
– Biết cách sử dụng đúng tài khoản 133 (thuế đầu vào), 3331 (thuế đầu ra)
– Phân biệt rõ khi nào được khấu trừ, khi nào không
– Nhận diện những sai sót thường gặp khi hạch toán thuế GTGT – và hệ lụy nếu ghi sai

1. 💭 Thuế GTGT không chỉ là chuyện “kê khai” – mà là chuyện ghi sổ đúng

Bạn thân mến,

Khi nhắc đến thuế GTGT, nhiều bạn nghĩ ngay đến việc:

“Lập tờ khai – gửi cơ quan thuế – nộp báo cáo là xong.”

Nhưng nếu bạn là kế toán – hoặc đang học làm kế toán – bạn cần hiểu sâu hơn:
👉 Mọi con số trên tờ khai thuế – đều phải được hạch toán đúng trong sổ kế toán.

Nếu bạn hạch toán sai:

• Hệ thống không khớp với báo cáo thuế
• Dữ liệu kế toán không phản ánh đúng dòng tiền – nghĩa vụ thuế
• Và điều nghiêm trọng hơn: bạn có thể bị truy thu – bị phạt – bị đánh giá gian lận dù không cố tình 😟

Vì vậy, hôm nay, ta cùng học một trong những kỹ năng sống còn của người làm kế toán ở Việt Nam:
➡️ Hạch toán thuế GTGT đầu vào – đầu ra đúng chuẩn.

2. 🧭 Nhớ nguyên tắc gốc: Thuế GTGT là… “thu hộ – nộp hộ”

Trước khi hạch toán, bạn cần hiểu bản chất:

• Thuế GTGT không phải chi phí của doanh nghiệp
• Mà là khoản tiền bạn thu hộ nhà nước từ khách hàng – rồi nộp lại
• Đồng thời, nếu bạn mua hàng hóa dịch vụ có hóa đơn hợp lệ, bạn có quyền khấu trừ phần thuế đã trả

📎 Nghĩa là:

• Thuế GTGT đầu ra: bạn thu từ khách hàng → phải nộp lại cho nhà nước
• Thuế GTGT đầu vào: bạn đã trả cho nhà cung cấp → nếu đủ điều kiện → được khấu trừ

3. 🔢 3 tài khoản cốt lõi: 133 – 3331 – và 511

Đây là 3 “người bạn” bạn sẽ gặp hằng ngày khi làm kế toán liên quan đến thuế GTGT:

Tài khoản	Tên đầy đủ	Vai trò
133	Thuế GTGT được khấu trừ	Ghi nhận số thuế GTGT đầu vào đủ điều kiện khấu trừ
3331	Thuế GTGT phải nộp	Ghi nhận số thuế GTGT đầu ra phải nộp cho nhà nước
511	Doanh thu bán hàng	Ghi nhận doanh thu chưa có thuế

📌 Lưu ý: Không hạch toán thuế GTGT vào chi phí nếu đủ điều kiện khấu trừ.
👉 Ghi sai sẽ khiến bạn bị truy thu thuế – và điều chỉnh báo cáo thuế phức tạp.

4. 💡 Cách hạch toán THUẾ GTGT ĐẦU VÀO – TK 133

📦 Khi mua hàng hóa – dịch vụ có VAT (được khấu trừ)

Giả sử:

• Mua hàng 100 triệu + VAT 10 triệu
• Thanh toán bằng chuyển khoản
• Có hóa đơn đầy đủ – hợp lệ

Hạch toán:

• Nợ 156 (Hàng hóa): 100.000.000
• Nợ 1331 (Thuế GTGT được khấu trừ): 10.000.000
• Có 112 (Tiền gửi ngân hàng): 110.000.000

🎯 Lưu ý:

• Phải có hóa đơn điện tử hợp lệ
• Thanh toán không dùng tiền mặt nếu hóa đơn trên 20 triệu
• Có chứng từ thanh toán qua ngân hàng, hợp đồng, phiếu nhập, v.v…

❌ Sai lầm thường gặp:

• Không hạch toán VAT vào 1331 → mất quyền khấu trừ
• Ghi VAT vào chi phí → sai bản chất, sai báo cáo tài chính
• Không đủ điều kiện khấu trừ mà vẫn ghi vào 1331 → bị loại khi cơ quan thuế kiểm tra

5. 💰 Cách hạch toán THUẾ GTGT ĐẦU RA – TK 3331

Giả sử:

• Bán hàng 200 triệu + VAT 20 triệu
• Khách hàng chuyển khoản

Hạch toán:

• Nợ 112 (hoặc 131 – phải thu khách): 220.000.000
• Có 511 (Doanh thu): 200.000.000
• Có 33311 (Thuế GTGT phải nộp): 20.000.000

📎 Ghi chú:

• Tài khoản 3331 là tài khoản chi tiết trong TK 333 – dùng để ghi nhận nghĩa vụ nộp thuế với nhà nước
• Đây là phần bạn “thu hộ” – phải nộp lại

6. 🔁 Cuối kỳ – Hạch toán bù trừ thuế GTGT phải nộp

Cuối tháng/quý, bạn làm tờ khai thuế GTGT. Giả sử:

• Thuế GTGT đầu ra = 20 triệu
• Thuế GTGT đầu vào đủ điều kiện khấu trừ = 10 triệu

Bạn phải nộp: 20 – 10 = 10 triệu

Hạch toán:

• Nợ 33311: 10.000.000
• Có 1331: 10.000.000

Rồi khi bạn thực hiện nộp tiền:

• Nợ 33311: 10.000.000
• Có 112: 10.000.000

📌 Mọi con số trên tờ khai phải có bút toán kế toán đối ứng rõ ràng. Nếu không, sau này kiểm tra đối chiếu rất dễ sai lệch.

7. 🧾 Một ví dụ tổng hợp – từ đầu vào đến đầu ra

💼 Tình huống:

• Mua hàng: 100 triệu + VAT 10 triệu
• Bán hàng: 200 triệu + VAT 20 triệu
• Tất cả đều có hóa đơn, chuyển khoản đầy đủ

✅ Bút toán tổng thể:

Mua hàng:

• Nợ 156: 100 triệu
• Nợ 1331: 10 triệu
• Có 112: 110 triệu

Bán hàng:

• Nợ 112: 220 triệu
• Có 511: 200 triệu
• Có 33311: 20 triệu

Cuối kỳ khấu trừ VAT:

• Nợ 33311: 10 triệu
• Có 1331: 10 triệu

Nộp thuế:

• Nợ 33311: 10 triệu
• Có 112: 10 triệu

🎯 Khi sổ kế toán và báo cáo thuế khớp nhau – bạn sẽ vững vàng trước mọi cuộc kiểm tra – đối chiếu – thanh tra thuế.

8. 🚨 Ghi sai thì sao? Những hệ quả không ai mong muốn…

Nếu bạn ghi sai hạch toán thuế GTGT, bạn có thể:

• Mất quyền khấu trừ thuế GTGT đầu vào (thiệt hại tài chính trực tiếp)
• Bị cơ quan thuế loại hóa đơn – truy thu – phạt chậm nộp
• Báo cáo tài chính sai – ảnh hưởng kiểm toán, ngân hàng, cổ đông
• Không thống nhất với tờ khai – làm tăng nguy cơ bị thanh tra

📌 Có doanh nghiệp bị truy thu 300 triệu chỉ vì một kế toán hạch toán thiếu VAT đầu ra, dẫn đến chênh lệch với tờ khai – và bị xử phạt 20% số thuế chênh lệch + tiền chậm nộp.

9. ✍️ Gợi ý hành động hôm nay

📝 Hãy mở sổ kế toán hoặc phần mềm bạn đang dùng. Chọn 1 nghiệp vụ có VAT – và kiểm tra:

1. Đã ghi VAT đầu vào đúng tài khoản 1331 chưa?
2. Có điều kiện khấu trừ hợp lệ không?
3. Đã đối chiếu với số trên tờ khai thuế chưa?
4. VAT đầu ra có hạch toán vào 33311 không?
5. Có theo dõi và hạch toán nộp thuế cuối kỳ không?

👉 Viết xuống 1 việc bạn sẽ làm trong tuần này – ví dụ:
– Kiểm tra lại toàn bộ chứng từ VAT trong tháng trước
– So sánh tờ khai với sổ kế toán
– Làm 1 bảng Excel theo dõi 133 – 3331 theo từng kỳ

10. 🌱 Lời kết – Làm kế toán thuế là làm với sự tỉnh thức

Bạn thân mến,

Hạch toán thuế GTGT không phải là chuyện “ghi cho xong”.
Nó là chuyện phối hợp giữa luật pháp – kế toán – và trách nhiệm nghề nghiệp.

Nếu bạn ghi sai – số thuế chênh vài triệu hôm nay có thể thành nguy cơ bị xử lý lớn sau này.
Nếu bạn ghi đúng – bạn giúp doanh nghiệp vững vàng, minh bạch, và yên tâm phát triển 🌿

📌 Hãy nhớ:

• Tài khoản 133 là quyền được khấu trừ
• Tài khoản 3331 là nghĩa vụ phải nộp
• Bạn là người giữ cán cân giữa hai điều ấy – bằng sự hiểu biết, cẩn trọng, và chính trực

🧭 Người làm kế toán giỏi không chỉ gõ nhanh – mà biết làm đúng điều cần làm – và dám nói “chỗ này chưa đủ điều kiện khấu trừ – em không hạch toán vào 133 được.”

Và đó – chính là người hành nghề đáng tin cậy.

🔍 Câu hỏi phản tư cuối bài

• Tôi có thật sự hiểu mối liên hệ giữa 133 – 3331 – và báo cáo thuế chưa?
• Tôi có đang ghi đúng VAT đầu vào – đầu ra trong sổ không?
• Tôi có đang tự kiểm tra định kỳ sự khớp giữa báo cáo thuế và hạch toán kế toán?
• Có điều gì tôi cần thay đổi ngay trong tuần này để tránh rủi ro về sau?

✍️ Hãy viết xuống. Hạch toán đúng – là bước đầu của sự vững vàng, tử tế và tự tin với nghề.

📘 Bài tiếp theo – Bài 11: “Tiền đã chuyển – nhưng hàng chưa về: Hạch toán sao cho đúng?”
🧠 Chúng ta sẽ cùng học cách xử lý những tình huống “tréo ngoe” thường gặp trong thực tế – để ghi nhận đúng thời điểm, đúng bản chất, và đúng chuẩn mực kế toán.