BÀI 12

TÂM THẾ ĐÚNG KHI HỌC KẾ TOÁN: KHÔNG HỌC THUỘC – HỌC HIỂU – HỌC LÀM

Chương 1 – Nhập môn kế toán & tư duy nghề

🎯 Mục tiêu bài học

Giúp người mới tiếp cận kế toán thay đổi góc nhìn khi học: từ học thuộc lòng sang học hiểu nguyên lý, từ học công thức sang học cách suy luận, từ ôn thi kiểu “nhồi nhét” sang làm thật – sai thật – hiểu sâu. Đây là bước chuyển quan trọng để học kế toán không bị “bội thực chữ số”, mà trở thành hành trình rèn luyện vững chắc từ gốc.

1. 🤯 Vì sao nhiều người học kế toán hoang mang?

Họ bắt đầu bằng niềm tin: “Kế toán là nghề ổn định.”
Nhưng sau vài buổi học, họ nói:

• “Em không nhớ nổi mã tài khoản.”
• “Em học rồi nhưng chẳng hiểu định khoản là gì.”
• “Càng học càng rối. Tại sao một nghiệp vụ lại ghi ở 3–4 tài khoản?”
• “Em học rồi… mà vẫn không dám làm.”

Họ tưởng mình… kém. Nhưng không phải.

📌 Sự thật là: họ đang học sai cách.
Họ học như học để đi thi – chứ không học để làm nghề.

2. 🔍 Học thuộc – chỉ khiến bạn lo lắng khi ra đời thực

Hãy thử tưởng tượng:

Bạn học thuộc lòng: “Mua hàng chưa thanh toán – ghi Nợ 156/Có 331.”
Nhưng đến lúc làm thật – hóa đơn ghi hàng đã nhận nhưng chưa về kho, lại chuyển khoản trước – bạn bắt đầu… không biết làm sao.

🤷‍♂️ Vì bạn chỉ “thuộc” – bạn không “hiểu”.

Học thuộc là học ngắn hạn – dùng cho kỳ thi.
Còn học hiểu là xây nền móng tư duy – để xử lý mọi tình huống phát sinh.

3. 🧠 Vậy học kế toán đúng là học gì?

Bạn không cần nhớ tất cả mã tài khoản. Bạn cần nhớ:

• Tài sản tăng → ghi Nợ
• Nguồn vốn tăng → ghi Có
• Tiền đi ra → giảm tài sản → ghi Có tiền mặt
• Hàng về kho → tài sản tăng → ghi Nợ kho

🎯 Đó là NGUYÊN LÝ.
Nếu bạn hiểu nguyên lý, bạn không cần “học thuộc nghiệp vụ” – bạn tự suy ra được định khoản.

4. 🛠️ Từ “học để nhớ” sang “học để dùng”

📌 Khi bạn học để dùng – bạn sẽ thấy kế toán rất thực tế, gần gũi, dễ hiểu.
Ngược lại, nếu bạn học để “thuộc” – bạn sẽ thấy nó mông lung, khô khan, vô nghĩa.

5. 🧭 Câu chuyện: Một bạn học viên thay đổi khi “hiểu” thay vì “thuộc”

Tôi từng dạy một bạn học viên, vốn từng học kế toán tại trường đại học 4 năm.

Bạn ấy nói:

“Em học gần hết đại học nhưng đi làm thì rối tung. Em thuộc mà không hiểu.”

Tôi chỉ cho bạn ấy một điều:

“Kế toán là phản ánh dòng tiền – dòng hàng – dòng thông tin. Nếu em hiểu: tiền đi đâu, đến từ đâu, còn bao nhiêu → em sẽ định khoản được, dù không nhớ mã số.”

Tôi cùng bạn ấy học lại từ đầu – bằng cách vẽ sơ đồ dòng tiền – dòng chứng từ – dòng quyết định.

Sau 2 tháng:

• Bạn ấy tự viết file theo dõi lương
• Biết kiểm tra chứng từ sai
• Tự làm báo cáo thu – chi tháng
• Và quan trọng nhất: tự tin làm – không còn lo sợ

🎉 Không phải vì bạn ấy giỏi hơn – mà vì bạn ấy đổi cách học.

6. 📚 3 tầng tư duy khi học kế toán đúng cách

🧱 Tầng 1 – NGUYÊN LÝ

Hãy học:
– Tài khoản là gì?
– Nguyên tắc ghi Nợ – Có
– Kế toán phản ánh điều gì?
– Báo cáo tài chính nói lên điều gì?

📎 Học ít – nhưng hiểu sâu. Không vội đi vào phần mềm.

🛠️ Tầng 2 – QUY TRÌNH

Học theo trình tự:

1. Nhận chứng từ
2. Kiểm tra hợp lệ
3. Phân loại
4. Định khoản
5. Ghi sổ
6. Lập báo cáo
7. Lưu trữ – đối chiếu

💡 Đây là khung xương sống. Nếu bạn nắm quy trình – bạn sẽ không bị rối khi làm thật.

🧪 Tầng 3 – THỰC HÀNH

– Tạo một nghiệp vụ giả định
– Thử định khoản → nhập vào Excel hoặc phần mềm học
– So sánh kết quả → phát hiện sai → sửa lại
– Ghi chú lại cách làm – lý do sai – cách khắc phục

🧭 Mỗi ngày học 1 nghiệp vụ thôi – nhưng phải hiểu – phải thử làm – phải sai – và tự sửa.

7. ✍️ Gợi ý hành động hôm nay

📝 Hãy chọn 1 nghiệp vụ đơn giản:

Mua hàng hóa 20 triệu, trả bằng tiền mặt.

Hãy làm theo 3 bước:

1. Viết ra nguyên lý: Tài sản tăng → Nợ, Tiền giảm → Có
2. Tự định khoản: Nợ 156 – Có 111
3. Viết ra bằng ngôn ngữ đời thường: “Công ty nhập hàng, hàng vào kho, tiền ra khỏi quỹ.”

📘 Sau đó, viết lại bằng tay – vẽ sơ đồ – ghi lại trong sổ tay riêng.
Làm như vậy mỗi ngày – bạn sẽ giỏi dần, mà không thấy áp lực.

8. 🌱 Lời kết – Không ai học kế toán giỏi từ đầu, nhưng ai cũng có thể giỏi nếu học đúng

Bạn thân mến,

Bạn có thể cảm thấy kế toán khó, rối, khô khan.
Nhưng đó là khi bạn học sai tâm thế.

🧡 Kế toán không phải là nghề của trí nhớ – mà là nghề của tư duy.
Nó không cần bạn học thuộc – nó cần bạn hiểu – làm – và sống với từng con số.

Nếu bạn bắt đầu bằng sự tò mò, học từng chút một, không sợ sai – bạn sẽ thấy mình mạnh dần lên.

📌 Từ hôm nay, đừng hỏi: “Mình nhớ được bao nhiêu?”
Hãy hỏi: “Mình đã hiểu điều gì – và làm được điều gì từ sự hiểu đó?”

🔍 Câu hỏi phản tư cuối bài

• Tôi đang học kế toán theo kiểu học thuộc – hay học hiểu?
• Nếu tiếp tục cách học này, tôi có tự tin đi làm không?
• Ngày mai, tôi sẽ thử thay đổi điều gì trong cách học?

✍️ Viết xuống. Bắt đầu lại – chậm rãi – nhưng thật sự hiểu. Bạn xứng đáng làm chủ nghề này.

📘 Bài tiếp theo – Bài 13: “Tổng kết chương 1: Bắt đầu đúng – đi xa bền”
🧭 Chúng ta sẽ cùng ôn lại tư duy nghề – vai trò kế toán – hệ công cụ tối thiểu – và vẽ bản đồ học tập cho 12 chương còn lại một cách rõ ràng – không sợ hãi.